Porez na imovinu u Srbiji: Obaveze, stope i olakšice

Svaki građanin, bez obzira na to da li ima prebivalište u Srbiji ili ne, dužan je da za svoju imovinu plaća porez za nepokretnosti čija je vrednost veća od 400.000 dinara, a koja se nalaze na teritoriji Republike Srbije.​

Ova obaveza se odnosi na različite oblike korišćenja nepokretnosti, uključujući vlasništvo, pravo korišćenja stambenog prostora, zakup stana ili stambene jedinice na period duži od godinu dana, kao i zakup javnog građevinskog zemljišta ili državnog poljoprivrednog zemljišta površine veće od 10 ari.​

Porez se plaća kvartalno, pri čemu svaka akontacija mora biti uplaćena u roku od 45 dana od početka svakog tromesečja.

Kako se određuje porez na nepokretnosti

U Srbiji, ​porez na imovinu se obračunava na osnovu vrednosti nepokretnosti, pri čemu visina poreske stope zavisi od vrste nepokretnosti i statusa poreskog obveznika. Jedinice lokalne samouprave imaju ovlašćenje da donesu odluke kojima se preciziraju ove stope.​

Poreske stope:

• Poreski obveznici koji vode poslovne knjige: Stopa poreza na nepokretnosti iznosi do 0,4%.​
• Poreski obveznici koji ne vode poslovne knjige: Poreska stopa na zemljište može iznositi do 0,3%.

Pored ovih osnovnih stopa, jedinice lokalne samouprave mogu da utvrde i progresivne stope poreza na nepokretnosti na osnovu njihove vrednosti. Na primer, u Beogradu su u 2025. godini prosečne cene kvadrata za obračun poreza povećane, što je dovelo do povećanja poreza na imovinu za oko 5%. ​

Treba napomenuti da jedinice lokalne samouprave moraju doneti i objaviti akte koji uređuju zone, koeficijente za nepokretnosti u tim zonama, kao i stope poreza na imovinu, najkasnije do 30. novembra tekuće godine. Ovi akti imaju obavezu primene u narednoj poreskoj godini.

Amortizacija i obračun poreza na nepokretnosti

Vrednost nepokretnosti, osim zemljišta, vremenom se smanjuje usled amortizacije, primenom proporcionalne metode sa godišnjom stopom koja ne prelazi jedan procenat.​

Po završetku svake kalendarske godine, počevši od godine kada je objekat izgrađen ili poslednji put rekonstruisan, vrednost nepokretnosti može da bude umanjena do maksimalno 40%.​

Stopu amortizacije određuje lokalna samouprava, a odluka mora biti doneta i objavljena najkasnije do 15. decembra prethodne godine, u skladu sa važećim zakonodavstvom.​

Ukoliko lokalna samouprava ne donese ili ne objavi ovu odluku na propisan način, prilikom obračuna poreza na imovinu ne primenjuje se umanjenje vrednosti nepokretnosti zbog amortizacije.

​Kako povećanje cena kvadrata utiče na iznos poreza na imovinu

U skladu sa Zakonom o porezima na imovinu, osnovica za obračun poreza na imovinu određuje se na osnovu prosečne cene kvadratnog metra nepokretnosti u odgovarajućoj zoni, koju utvrđuje lokalna samouprava, pomnožene sa površinom nepokretnosti.

Na tako dobijenu osnovicu primenjuju se poreske stope, uz mogućnost umanjenja kroz poreske olakšice i kredite.​

Povećanje prosečnih cena kvadrata u mnogim opštinama, poput Beograda i Novog Sada, kako smo već naveli, dovelo je do povećanja poreske osnovice, što je dovelo do većih iznosa poreza na imovinu, iako same poreske stope nisu promenjene.

Dakle, iako stope poreza nisu promenjene u odnosu na pre, povećanje tržišnih vrednosti nepokretnosti u različitim opštinama dovelo je do povećanja iznosa poreza na imovinu koje građani plaćaju.

Koje su poreske olakšice za porez na imovinu u Srbiji?

​Postoji nekoliko načina da se smanji iznos poreza na imovinu u Srbiji, u zavisnosti od specifičnih okolnosti vlasnika nepokretnosti.​

1. Poreski kredit za prijavljeno prebivalište: Ako vlasnik stana ili kuće ima prijavljeno prebivalište na toj adresi, može da ostvari umanjenje poreza na imovinu za 50%, ali ne više od 20.000 dinara godišnje. ​
2. Umanjenje za starije osobe: Lica starija od 65 godina koja žive u nepokretnosti do 60 kvadrata, koja nije na građevinskom zemljištu i ne izdaje se u zakup, mogu da ostvare umanjenje poreza na imovinu od 75%. ​
3. Umanjenje amortizacijom: Vrednost nepokretnosti, osim zemljišta, može da se umanji za amortizaciju po stopi do 1% godišnje, maksimalno do 40%, počev od godine izgradnje ili poslednje rekonstrukcije objekta.
4. Proporcionalno umanjenje za više vlasnika: Ako više obveznika ima prijavljeno prebivalište na istoj nepokretnosti, svaki od njih može da ostvari umanjenje poreza proporcionalno svom udelu u vlasništvu. ​
5. Primena najpovoljnijeg umanjenja: Ukoliko obveznik ispunjava uslove za više osnova za umanjenje poreza na istu nepokretnost, primenjuje se samo jedno umanjenje i to ono koje je najpovoljnije za obveznika. ​

Za ostvarivanje ovih umanjenja, potrebno je podneti odgovarajuće zahteve i dokumentaciju nadležnom poreskom organu.

Kako osporiti pogrešno obračunat porez na imovinu?

​Ukoliko Poreska uprava odredi porez na imovinu u većem iznosu nego što je stvarno opravdano, imate zakonsko pravo da uložite žalbu na doneto Rešenje. Ovim putem možete da zatražite pravičniju procenu vrednosti vaše imovine.​

Takođe, često se dešava da Poreska uprava ne donese Rešenje o porezu na imovinu u zakonskom roku. U takvim slučajevima, imate pravo da podnesete žalbu zbog nepostupanja u predviđenom vremenskom okviru.​ Žalba se podnosi drugostepenom organu u roku od 15 dana, i to lično, preporučenom poštom ili izjavom zapisniku kod prvostepenog poreskog organa.​

Važno je napomenuti da podnošenje žalbe ne odlaže izvršenje Rešenja. Zato je više nego  preporučljivo da platite iznos određen Rešenjem kako biste izbegli mogućnost prinudne naplate i obračunavanja kamata. Ako žalba bude prihvaćena, imate pravo da dobijete povrat preplaćenog iznosa.

U ovakvim situacijama, savetuje se da potražite stručnu pomoć advokata specijalizovanog za poreska pitanja. Advokat može da vam pruži profesionalnu podršku u sastavljanju i podnošenju žalbe, kao i u zaštiti vaših prava.